Burrhus Frederic SKINNER

(1904-1990)

Amerikan ruh bilimci, yazar, mucit, sosyal reform savunucusu ve şair.

"Eğitim, öğrenip unuttuklarımızdan geri kalanlardır."

Edimsel Koşullanma

Ödüle götüren ya da cezadan kurtaran bir davranışın yapılmasını öğrenmektir. Önemli olan tekrarlar sonucu tepki hızı ve o davranışın yapılma sıklığının artması, hata sayısının azalmasıdır. Bu da pekiştirmeyle mümkündür. Pekiştirme her zaman cezadan daha olumlu sonuçlar verdirir.

Programlı Öğretim

Davranışçı psikolojiye dayalı bir ders biçimidir.

Bireyselleştirilmiş ve teknolojiye bağlı bir kendi kendine öğrenme yöntemidir.

Bilginin özel parçalara veya temel öğelere ayrılarak belirli bir sıraya göre düzenlenip bireysel esasa göre öğrenilebileceği varsayılmıştır.

Bu yaklaşım, herhangi bir bilgi veya davranışın analiz edilmesine, eğer bu davranış öğretilebilir ise otomatikleştirilmesine dayalı bir öğretim teknolojisidir.

Programlı öğretimde üç temel öğe vardır; Program, araç ve öğrencidir.

Doğrusal Programlı Öğretim Sistemi

Temel şartı pekiştirmedir ve temeli edimsel koşullanma ilkelerine dayanır.

Küçük Adımlar İlkesi: Öğrenilecek konu veya ünite küçük parçalara ayrılıp, bunlardan biri öğrenildikten sonra diğer adıma geçmektir.

Öğrenmeye Etkin Katılım(Açık Tepki): Öğrenme işi öğrenci tarafından yapılmalı ve yeni konular karşısındaki tepkisini açıkça belirtmelidir.

Anında Dönüt: Öğrenci bir sonraki soruya geçmeden önce bulunduğu sorunun cevabının doğruluğu hakkında anında bilgiye sahip olmalı, dönüt almalıdır.

Kendi Hızında İlerleme: Öğrenci kendi hızıyla ilerlemeli ve bir adımı bitirdikten sonra diğerine geçmelidir.

Doğru Cevaplar İlkesi: Öğrencinin büyük oranda doğru cevaplar verebileceği şekilde düzenlemeler yapılmalıdır.

Programlı Öğretimin Yararları

1.  Programlı öğretim materyalleri öğrenci için öğrenmeyi zevkli hale getirir.
2.  Öğrenme bakımından geleneksel yöntemlere göre ekonomi sağlar.
3.  Bireysel farklılıkları dikkate alır ve öğrenciye kendi hızında ilerleme fırsatı sağlar.
4.  Öğrencinin öğrenme süresi içerisinde dikkatli ve etkili olmasını sağlar.
5.  Öğrenciye anlaşılmayan konuları istediği kadar tekrarlama şansı verir.
6.  Öğrenciye anında pekiştirici, düzeltici bilgiler sağlar.
7.  Öğretmeni rutinlerinden kurtarır, rehberlik etmesi için zaman kalır. 
8.  Öğretmeni olmayan alanlara da eğitim götürür.
9.  Okul içinde ve dışında kullanılabilir.

Sınırlılıkları

1.  Bütün disiplinlerin programlanması zordur.
2.  Adım adım konuyu parçalamak öğrencinin senteze gitmesini zorlaştırabilir.
3.  Öğrenmeyi mekanikleştirme riski vardır.
4.  Materyallerin hazırlanması uzun zaman alır ve maliyetlidir.

Skinner’a göre tepki (edim) doğal olarak meydana gelmiyorsa biçimlendirme yoluyla oluşturulabilir. Öğretmenin görevi, davranışları biçimlendirmektir. Davranışı biçimlendirebilmek ise hedeflerden haberdar olmayı ve hedefe ulaşmak için uygun teknikleri bilmeyi gerektirir. Örneğin, sınıfta söz almaktan çekinen çocuğun önce, konuşma eğilimleri pekiştirilir, daha sonra söz alma isteği pekiştirilir, daha sonra kısa süreli konuşmaları, daha sonra da söz alarak yaptığı bütünlük taşıyan konuşmaları pekiştirilebilir. Böylece, kademeli yaklaşma yoluyla belirlenen hedefe ulaşılmış olur.

Kaynakça: Akpınar, B.(2010).Eğitim Programları ve Öğretim. Elazığ: Data Yayınları